شهید در لغت به معنی ((گواه)) است و در اصطلاح به کسی گویند که در مجرای شهادت قرار گرفته و در راه خدا کشته می شود.
شهادت نوعی از مرگ نیست بلکه صفتی از ((حیات معقول)) است. زیرا حیات معمولی که متاسفانه اکثریت انسانها را اداره می کند، همواره خود و ادامه بی پایان خود را می خواهد، لیکن در حیات معقول فرد آن زندگی پاک از آلودگی ها که خود را در یک مجموعه بزرگی به نام جهان هستی در مسیر تکاملی می بیند که پایانش منطقه جاذبه الهی است. لذا شهید همواره زنده است و حیات و ممات او همواره صفتی است برای حیات طیبه و به مصداق آیه شریفه قرآن که می فرماید:
آیات قرآن در مورد شهید و شهادت
سوره مبارکه آل عمران آیه ۱۶۹
وَلا تَحسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلوا فی سَبیلِ اللَّهِ أَمواتًا ۚ بَل أَحیاءٌ عِندَ رَبِّهِم یُرزَقونَ﴿۱۶۹﴾
و گمان مبر آنان که در راه خدا کشته شده اند، مردگانی هستند، بلکه آنان زنده و در بارگاه پروردگارشان بهره مندند.
شهید همواره زنده است و مرگ او در واقع انتقال از حیات جاری در سطح طبیعت به حیات پشت پرده آن می باشد.
و یا در آیه ای دیگر (سوره بقره آیه 154) می فرماید : ((و لا تقولوا لمن یقتل فی سبیل الله اموات بل احیاء و لکن لاتشعرون)) که در این آیه نیز به زنده بودن شهید اشاره نموده است.
در قرآن مجید، حدود ده آیه به صورت صریح درباره کسانی که در راه خدا کشته شده باشند وجود دارد. از جمله مسائلی که در این آیات به آن اشاره شده است عبارت است از زنده بودن شهید، رزق شهید، آمرزش گناهان شهید، ضایع نشدن عمل شهید، مسرت و خوشحالی شهید، وارد شدن در رحمت الهی و رستگاری شهید. در این نوشتار کوتاه اشاره ای به آنها خواهیم داشت.
احادیث درمورد شهید و شهادت
1- رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرموده اند: سه گروه در پیشگاه الهی شفاعت می کنند و مورد قبول واقع می شود، پیامبران ، پس از آن علما، و سپس شهدا.
منبع : بحار 3، ص299
2- حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلّم) می فرمایند: شهید هفتاد نفر از بستگان خود را شفاعت می کند.
منبع : کنزالعمال(ج۴ص۴٠١)
3- حضرت امام رضا (علیه السّلام) می فرمایند: هر مومنی که به بلایی مبتلا شود و بر آن صبر کند، برایش پاداش هزار شهید است.
منبع: مسند،ج1،ص273
4- رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: شما را از این پس فرمانروایانی خواهد بود... که تا زشتی های آنان را نیک نشمرید و دروغ آنها را تصدیق نکنید از شما خرسند نخواهند شد... پس اگر تجاوز کردند، آنکه بر دفع این تجاوز کشته شود شهید است.
منبع : کنزالعمال ۶/۶٧